AI in de apotheek: een kans of bedreiging?

Vier vragen aan Willem Janse, directeur Mosadex E-Health. Farmaciestudenten vragen Willem het hemd van het lijf over AI (Artificial Intelligence).

Gaat AI het zorglandschap veranderen? 

“Zeker weten! Sterker nog: AI is het zorglandschap al aan het veranderen. Mensen denken bij AI soms meteen aan tools zoals ChatGPT, maar AI is veel meer dan dat.” legt Willem uit. “Het biedt kansen in de zorg. AI kan niet de rol van de zorgverlener overnemen. Maar, bij goede toepassing, de zorgverlener juist versterken. Bijvoorbeeld op het gebied van informatievoorziening of onnodig geneesmiddelengebruik.” 

Wat is er nodig om AI toe te passen in de apotheek? 


“Voordat je volledig data gedreven kan werken, doorloop je als organisatie een aantal fases. Het begint met bewust worden van de waarde van data. Vervolgens gebruik je data om inzichten te creëren. De volgende stap is het gebruiken van de inzichten bij de bedrijfsvoering. AI gaat nog een stap verder. Het gebruikt de data om te voorspellen” legt Willem uit. Een voorwaarde is dat je het systeem voedt met uitkomstdata. “Om dit te realiseren moet er data verzameld en gerapporteerd worden in de apotheek. Dit is een uitdaging omdat door de hoge administratieve druk hier niet altijd tijd voor is. ” 

Hoe zet Mosadex zich in voor de apotheek op het gebied van data? 


Willem: “Een goed voorbeeld is het ontwikkelen van Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB's) met behulp van slimme data.” MFB's combineren patiëntkenmerken en geven medicatiebewakingssignalen wanneer er mogelijk een risico voor de patiënt is. Dat zorgt voor maatwerk bij medicatiebewaking.” 

“We hebben bijvoorbeeld een MFB ontwikkeld die mogelijk overmatig gebruik van diabetesmedicijnen bij oudere, kwetsbare patiënten signaleert. Door verschillende risicoscores te combineren weten we dat bepaalde geneesmiddelen, gecombineerd met andere patiëntkenmerken, het risico op hypo's verhoogt bij mensen met diabetes. Aan de hand van een slimme combinatie van deze risicoscores door de MFB hebben we Service Apotheek patiënten uitgenodigd voor een medicatiebeoordeling. Bij 50% van de patiënten is daadwerkelijk een interventie uitgevoerd, waardoor 78% van deze groep met het gebruik van een geneesmiddel is gestopt.” 

Brengt AI ook risico's met zich mee? 


“Zorgverlening blijft mensenwerk,” benadrukt Willem. “AI is zelflerend en voorspellend. Dat brengt kansen én risico's met zich mee. Stel dat je een AI-model laat berekenen bij welke patiënten een grote kans bestaat dat er een interventie nodig is, zoals bij onnodig medicatiegebruik. Dan sluit het systeem een bepaalde groep patiënten uit waar, volgens het AI-model, deze kans kleiner is. De zorg kan beter en efficiënter, maar in hoeverre kun je accepteren dat het systeem een fout maakt?” 

En de toekomst? Hoe gaat AI zich ontwikkelen in de apotheek?

 
“Als apotheker kun je je bijvoorbeeld inzetten om onnodig geneesmiddelengebruik tegen te gaan. Toch is het lastig om als apotheek met vijftienduizend patiënten de honderd patiënten te identificeren waar een interventie plaats moet vinden. Een zelflerend AI-model zou deze inzichten kunnen bieden en zo de zorgverlener in zijn kracht zetten.” 

“Een ander voorbeeld is het gebruiken van AI voor optimaal bestellen. AI is zelflerend en kan seizoensgebonden trends herkennen. Daarmee zou je vragen als ‘welke en hoeveel geneesmiddelen moeten er op voorraad zijn om optimaal te kunnen aanschrijven?’ kunnen beantwoorden.” 

“Zorgverlening blijft mensenwerk. AI kan de zorgverlener niet vervangen, maar juist hem in zijn kracht zetten. Door AI in te zetten als informatievoorziening maakt dat het werk in de apotheek alleen maar leuker en nog beter!” 

Benieuwd naar de ontwikkeling van de Medisch Farmaceutische Beslisregel over diabetes bij oudere, kwetsbare patiënten? Lees dan verder op: https://bit.ly/3RzuY3a  

3 januari 2024