Eigenlijk zou je rond je vijftigste al moeten nadenken over de toekomstige opvolging van je apotheek. Wil je jouw apotheek overdragen (middels schenken) aan je kinderen? Of aan een derde verkopen? Jos van Bakel en zijn collega Jaap Schrover van Crowe Foederer vertellen wat er allemaal komt kijken bij een bedrijfsopvolging en waarom het zo belangrijk is om je er op tijd op voor te bereiden.
Jaap Schrover en Jos van Bakel
“We zien vaak dat ondernemers laat starten met nadenken over de toekomst”, vertelt Jaap, die werkt op de afdeling Corporate Finance. “Bij apothekers is dat niet anders. Maar wachten tot je zestigste is niet slim, of je het nou overdraagt aan een van je kinderen of aan een derde. Het is een proces dat veel tijd kost. Niet alleen op het gebied van financiën, maar ook emotioneel. Je moet er echt klaar voor zijn. Verder moet je proberen om het proces zo kort mogelijk te laten duren, je hebt dan namelijk niet de volledige focus op je onderneming.”
Emotioneel proces
En dat is precies de reden waarom Jos als accountant regelmatig met zijn klanten om tafel zit. “Ik stel dan vragen als ‘Heb je nog plezier in je werk?’, ‘Wat zou je nog willen doen?’, ‘Heb je kinderen en zit daar een eventuele opvolger tussen?’. Je apotheek verkopen of overdragen is, zoals Jaap zegt, een emotioneel proces. Daar moet je de tijd voor nemen. Het kan lastig loslaten zijn, zeker als je je apotheek overdraagt aan een kind. Ik betrek daarom ook de kinderen bij dat soort gesprekken. Want zij moeten net zo goed voorbereid zijn. Je wil ze op tijd laten kennismaken met alle facetten van het ondernemen.”
BOR
Qua wetgeving kun je ook niet te lang wachten. Wil je jouw apotheek overdragen binnen je familie? Dan doe je dat meestal als schenking. Je maakt dan gebruik van de BOR (Bedrijfsopvolgingsregeling). Maar dan moeten jouw kinderen wel al minimaal drie jaar werkzaam zijn in je apotheek. “Ik geef dan ook altijd het advies om de opvolger ruim voor de overdracht al op de loonlijst te zetten”, vertelt Jos. “Ook al is het maar als bezorger.”
“Je apotheek verkopen of overdragen is een emotioneel proces.”
Opvolging binnen familie
“Een opvolging binnen de familie is vooral een fiscale aangelegenheid”, legt Jaap uit. “Je moet afstemmen met de Belastingdienst en bepalen hoe je jouw apotheek gaat schenken. Je wil niet een zo hoog mogelijk bedrag ontvangen, wat bij een derde natuurlijk wel vaak het geval is.”
“Ondanks dat overdracht aan kinderen sneller geregeld kan zijn dan aan een derde, ben je er als accountant wel langer mee bezig”, vult Jos aan. Soms moeten kinderen hun studie nog afronden. En dan is de vraag ‘Is diegene geschikt?’ Als er meerdere kinderen zijn, wil je de rest bovendien niet tekortdoen. Hoe regel je dat allemaal? Dat vergt meer voorbereidingstijd dan een verkoop aan een collega-apotheker, het management of een investeringsmaatschappij.”
Verkoop aan een derde
Maar ook bij verkoop aan een derde, gaat er een heel traject aan vooraf. Jaap: “We moeten de waarde van de apotheek bepalen, een informatiememorandum, oftewel een brochure over de apotheek opstellen, potentiële kopers benaderen, een intentieovereenkomst tekenen en een boekenonderzoek doen. Dat kan zo drie maanden tot wel een jaar duren. En in de periode daarvoor moet je je apotheek verkoopklaar maken. Daar kan zo drie tot vijf jaar overheen gaan.”
Mooie momenten
Jos drukt apothekers dan ook op het hart om regelmatig contact met hun adviseur te houden. “Ik zie mijn klanten zo’n vier tot acht keer per jaar. Sommigen ken ik al 25 jaar en heb ik begeleid bij de start van hun bedrijf tot aan hun pensioen. Omdat we echt duurzame relaties aangaan, weet ik precies in welke fase elke klant zit en waar ze tegenaan kunnen lopen. Daar bereid ik ze dan op voor door op tijd aan de bel te trekken. Ik maak bijvoorbeeld huwelijken mee, maar ook scheidingen en probeer mijn klanten daar als accountant dan zo goed mogelijk doorheen te loodsen op financieel vlak. Op die manier kan ik echt iets toevoegen. Dat zijn mooie momenten.”
Voor Jaap zijn de mooiste momenten die waar hij een ondernemer met een probleem of opvolgingsvraag kan helpen. “Pas als zowel de verkoper als de koper aan het einde van de rit tevreden zijn, vier ik mijn succes.”
Wil je advies over een koop- of verkoop van je apotheek of je financiële administratie laten verzorgen? Neem dan gerust contact op met Jos en Jaap.
